۱۳۹۳ آذر ۱۸, سه‌شنبه

سه گدار موسیقی تارا تیبا

همان طور که "از اینجا تا به بیرجند سه گدار" است، موسیقی تارا تیبا هم در سه گدار به اینجا رسیده است.

تارا تیبا که آلبوم موسیقی "رویای ایرانی" را به تازگی منتشر کرده است، بسیاری از کارهای فاخر و خاطره انگیز موسیقی ایرانی را با تنظیم جدید خوانده و با همراهی گروهی از نوازندگان موسیقی جز خوانده است.

آنچه که موسیقی ایرانی و موسیقی جَز (جاز) را به هم نزدیک می کند، تاکید هر دو نوع از موسیقی بر بداهه نوازی و بداهه خوانی است.

موسیقی دانان در هر دوی این سبک ها باید به سطحی از دانش و توانایی موسیقایی برسند که بتوانند در لحظه اجرا کنند.

گزارش رادیویی درباره آلبوم تارا تیبا را بشنوید

سه گدار در دو کشور و در یک نگاه

بین خودمان باشد، اما شما چند کودک و نوجوان ایرانی می شناسید که موسیقی سنتی ایرانی گوش کند؟ من که اصلا نمی شناسم.

تارا تیبا که حالا آواز سنتی ایرانی می خواند، یکی از آن کودکان بوده که موسیقی را با سبک غربی آن آغاز کرده است.

می گوید که از حدود هفت سالگی، شروع به یادگیری موسیقی کرده و شش سالی را به فراگیری نواختن پیانوی کلاسیک گذرانده است.

تا آنکه در پانزده سالگی "به پیشنهاد همایون خرم برای یادگیری درس آوازی موسیقی ایرانی" سر کلاس هنگامه اخوان می رود.

در گدار دوم از شکل گیری شخصیت موسیقایی تارا تیبا، او برای هفت سال نزد خانم اخوان که از خوانندگان و موسیقی دانان به نام ایرانی است، آواز سنتی را فرا می گیرد.

تارا در دانشگاه رشته معماری می خواند. می گوید که آواز در دانشگاه های موسیقی ایران تدریس نمی شود. از تحصیل در رشته معماری هم پشیمان نیست. می گوید که چشمش را به دنیای هنر باز کرده است.

گدار سوم در سفر موسیقایی او بعد از مهاجرت اتفاق می افتد. به شهر پرت در استرالیا می رود و در آنجا در رشته موسیقی جز شروع به تحصیل می کند.

در همان دوره با نوازندگانی آشنا می شود که بسیاری از آنها از طریق او با موسیقی ایرانی آشنا می شوند و کم کم شروع می کنند به اجرای موسیقی.

موسیقی خالقی که تلفیقی تر بود

حالا گروه او متشکل از شش نفر است. یک نوازنده ساکسیفون، یک نوازنده دابل باس (کنترا باس)، یک نوازنده درامز، یک نوازنده گیتار و باقلاما و یک نوازنده دف و ضرب او را همراهی می کنند.

اما تارا تیبا موسیقی خود را موسیقی تلفیقی نمی داند. او موسیقی اش را موسیقی سنتی ایرانی می داند و برای این مدعا دلیل هم دارد.

می گوید که موسیقی سنتی ایران و موسیقی جز هر دو مبتنی بر بداهه خوانی و بداهه نوازی هستند. هرچند که شیوه بداهه پردازی در این دو سبک موسیقی با هم متفاوت است.

نکته دیگری که بر آن تاکید می کند این است که تفکر پشت آهنگهایش تفکر موسیقی ایرانی است و نوازندگان سازهای فرنگی هستند که خود را به تفکر موسیقی ایرانی نزدیک می کنند.

او همچنین می گوید که تلفیق و تاثیرپذیری از انواع دیگر موسیقی همیشه در میان فرهنگ های مختلف رایج بوده است. مثلا از تاثیر موسیقی ایرانی و هندی بر هم می گوید و از تاثیر موسیقی ترکی و عربی و اسپانیایی بر هم.

جالب ترین بخش از گفتگوی ما درباره تلفیقی بودن یا نبودن موسیقی اش اما این بخش است:

"حتی ارکستر روح الله خالقی که با سازهای غربی است و بنان یا مرضیه با او می خوانند، به نظرم تلفیق بزرگتری بوده است، حتی تفکر در آنجا تلفیق شده بود."

منظور از اینکه تفکر تلفیق شده، این است که موسیقی کلاسیک غربی نت به نت توسط آهنگساز نوشته می شود و هارمونی در آن حرف اصلی را می زند.

موسیقی سنتی ایرانی همان طور که پیشتر گفته شد، بر بداهه نوازی بنیان شده و هارمونیک نیست.

هارمونی، به معنای نواختن همزمان نت هایی است که با هم صدای خوشایندی می دهند اما در موسیقی ایرانی، زیبایی بر اساس توالی نت ها به دست می آید.

تارا تیبا می پرسد که چرا عنوان تلفیقی به موسیقی روح الله خالقی یا جواد معروفی اطلاق نمی شود؟ اگر استفاده از سازهای غیر ایرانی و تفکر موسیقایی غیر ایرانی در کنار آواز ایرانی نشانه ای از تلفیق موسیقی باشد، لابد باید موسیقی آن نامداران هم نه موسیقی سنتی ایرانی که موسیقی تلفیقی ایرانی نامیده شود.

شک به توانایی موسیقایی خواننده

با همین تفکر است که تارا به همراه اعضای گروهش آهنگ ها را تنظیم می کنند.

آهنگساز ملودی یک اثر را می آفریند و تنظیم کننده با تفکرش، ساختمان یک آهنگ را شکل می دهد.

وقتی که از او می پرسم چطور در این آلبوم تنها یک کار آهنگسازی جدید دارد، تارا تیبا می گوید که تنظیمی جدید از یک آهنگ به اندازه آفرینش یک ملودی جدید کار هنری به حساب می آید و مهم است.

در آلبوم "رویای ایرانی" تارا تیبا کارهای خاطره انگیزی چون "سه گدار"، "نوایی"، "شاه من، ماه من" و "سر اومد زمستون" را با تنظیم های جدید خوانده است.

در آخر مصاحبه ای که با او داشتم، سوال معمول خبرنگاران را پرسیدم که برای اطمینان از مصاحبه شونده می پرسند، آیا چیزی هست که درباره کار شما مهم باشد و نپرسیده باشم؟ جواب تارا تیبا را بخوانید:

"معمولا مخاطبان می گویند صدا و موسیقی خیلی خوب بود و تنظیم ها را هم هر کسی انجام داده خوب عمل کرده است. فکر می کنند که یک خواننده، مخصوصا یک خواننده زن، توانایی موسیقایی لازم برای تنظیم آثار خود را ندارد."

 

هیچ نظری موجود نیست: